Patrimoniumonderzoek Olen

De aanleiding voor een integrale visie op het gemeentelijk patrimonium was de behoefte aan een nieuw administratief centrum. De gemeente had hiervoor 3 locaties aangeduid waarvan de geschiktheid parallel aan de patrimoniumstudie door RE-ST werd onderzocht. Kijken naar het gebouwde patrimonium van de gemeente was zoeken naar winsten voor Olen. Voor de gemeente als dorp en voor zijn bewoners. Een 20-tal locaties werden onder loep genomen, verspreid in de gemeente volgens zijn gedecentraliseerde structuur. Dit vormde zowel een uitdaging als kans. De verspreide ligging maakte het mogelijk om projecten te formuleren voor de 3 deelgemeenten.

De behoeften die gekoppeld werden aan het beschikbare gebouwenareaal kende een brede spreidstand. Van mobiliteit, kinderopvang, sport en recreatie, pastorieën en kerken, tot cultuur, technische en administratieve dienstverlening. De relaties die gelegd werden tussen behoeften en patrimonium, overstijgen een bestuursperiode. Enkele suggesties kunnen snel gerealiseerd worden, als quickwins. Andere vragen meer tijd, zowel in het hoofd om volledig omarmd te worden, als financieel om de nodige middelen te vinden. Hieronder volgt een greep uit de voorgestelde projecten.

De geplande casco-restauratie van de Pastorij in Olen-centrum werd binnen de studie bevestigt. Met de reeds verworven susidie werd geïnvesteerd in een vernieuwde toekomst voor de beschermde dorpsgezicht. Via een erfpacht wordt beschikbaar gemaakt voor een cultureel-toeristische invulling. Een andere pastorie, die te koop stond tijdens het studietraject, werd op initiatief van RE-ST herbestemt tot een collectief woonproject voor jong senioren. De lokale huisvestingsmaatschappij is de nieuwe duurzame eigenaar. Ruimte maken voor nieuwe woonvormen werd zo deel van de patrimoniumstudie. Enkele voorstellen vragen meer tijd. Een polyvalente ruimte Zaal de Vrede in deelgemeente Sint-Jozef-Olen inzetten als ruimte voor spelende kleuters kende meer plankenkoorts. Of noem het : deelangst. Pas een jaar na de oplevering van de studie sloegen de gemeente en het schoolbestuur de handen in elkaar, met de covid-19 maatregelen als katalysator. Ook de deur van de kerk aan de overkant van de straat werd gelijktijdig geopend voor de leerlingen van de lagere school. Het begin van een cultuur van gedeeld ruimtegebruik dat in de patrimoniumstudie als een quick-win werd benoemd. Mits goede onderlinge afspraken is dit een voorbeeld project voor andere scholen en gemeenten in Vlaanderen. Het wederzijds delen van ruimte is meer dan een winwin situatie. Samen dorp maken. De behoefte aan een masterplan voor buitenschoolse kinderopvang wordt aansluitend vanuit dit perspectief opgemaakt. Een cultuur van het niet-bouwen kruipt tussen de oren. Misschien wordt straks de voorgestelde herbestemming van de kerk in Sint-Jozef Olen als ruimte voor cultuur ook een realiteit. Hierdoor zou een laatste loods in het voormalige militaire domein Teunenberg kunnen gesloopt worden, samen met de bijhorende overmaatse verharding.

Het voorstel om de nood aan ruimte voor gecentraliseerde dienstverlening een plaats te geven binnen de kerk van O.L.V-Olen werd over de partijgrenzen heen omarmd. Weliswaar na één jaar van intense dialoog binnen de gemeenteraad. De bibliotheek schuift mee waardoor de aangrenzende school terug gebruik kan maken van zijn historische schoolgebouw. Enzovoort. De studie opende een waaier aan optimalisaties, maar vooral een mindset om twee keer na te denken alvorens nog nieuw patrimonium te bouwen.