Onthardingsmethodiek Wegen

De effectieve eerste stappen van RE-MOVE werden echter niet gezet tijdens de proeftuinen ontharding. De eerste zaadjes werden al geplant in maart 2018 in een opiniestuk in De Standaard. Tim Vekemans (architect-vennoot bij RE-ST) schreef samen met Kris Peeters (lector verkeerskunde PCVO Limburg) het artikel ‘Waar een wil is, kan een weg weg’. Hierin werd voor het eerst dé olifant in de kamer benoemd: Vlaanderen heeft het dichtste wegennet van Europa en tegelijkertijd kijken we allemaal gezamenlijk weg van onze veelheid aan weginfrastructuur. Doorheen de jaren werd ons wegennet systematisch overgedimensioneerd. Onze op groei gefocuste maatschappij fungeert als aanjager van een permante groei: we zien meer weginfrastructuur nog steeds als een synoniem voor vooruitgang. Ook al slagen we er gezamenlijk niet in om onze 72.000 km wegen behoorlijk te onderhouden. De kosten wegen op onze overheidsniveaus op de begrotingen. Wegen kosten een bom geld bij aanleg, maar ook nadien door onderhoud, verkeersonveiligheid, slechte waterhuishouding, druk op biodiversiteit, etc. Wie het teveel aan wegverharding aanpakt, boekt winsten op vele fronten!

En laat dat nu net zijn waar de RE-MOVE methodiek op focust. De RE-MOVE methodiek is een multipliceerbare open source-methodiek die wegbeheerders en lokale besturen in staat stelt om enerzijds systematisch het onthardingspotentieel van hun weginfrastructuur te kennen in plaats van ontharding ad hoc te benaderen. Anderzijds begeleidt de methodiek lokale besturen in het uitstippelen van een een onthardingsstrategie en om een onthardingsreflex te implementeren in de dagdagelijkse werking.

De RE-MOVE methodiek is ontwikkeld met een focus op lokale wegen type III of erftoegangswegen (volgens de nieuwe wegcategorisering) die gelegen zijn in het buitengebied. Vandaag bestaan er al heel wat initiatieven in een meer stedelijke context zoals klimaatstraten, tuinstraten, etc. De focus op het buitengebied voor de RE-MOVE methodiek is complementair aan alle andere lopende onthardingsonderzoeken en -trajecten.

De methodiek is geen harde wetenschap, maar RE-MOVE biedt lokale besturen handvaten om de eerste stappen richting een onthardingscultuur te zetten en aan de slag te gaan met de ontharding van hun wegpatrimonium. Ontharden van lokale wegen type III is geen taak voor uitsluitend één dienst, het is net de onthardingscultuur binnen heel de gemeentewerking die wordt getriggerd door de methodiek.

Om de RE-MOVE methodiek niet van achter de ontwerptafel te ontwikkelen en ook voeten in de aarde te krijgen, werden de verschillende stappen in het hele traject samen genomen met de pilootstad Mechelen. Na een grondige selectie eindigde Mechelen en haar wegpatrimonium als representatieve stad voor heel Vlaanderen. Zo kent Mechelen enerzijds een stedelijke context, maar ook voldoende buitengebied en type omgevingen waardoor deze wegen als voorbeeld voor heel Vlaanderen kunnen worden genomen. Tijdens het ontwikkelen van de RE-MOVE methodiek werden ook drie testtrajecten opgezet, samen met Stad Sint-Niklaas, gemeente Zulte en stad Deinze, en gemeente Nijlen.

De RE-MOVE methodiek is dan wel een brede methodiek, getoetst aan de praktijk in onze pilootstad en testgemeenten, maar toch is hij sterk afhankelijk van de startvraag. De methodiek kan door lokale besturen worden geraadpleegd vanuit verschillende invalshoeken of doelstellingen rond ontharding: Wegontharding is geen doel op zich maar een middel om beleid te voeren.

Wil je graag het onthardingspotentieel van jouw gemeentewegen kennen? Wil je een onthardingsreflex inbouwen bij de aanleg van openbaar domein? Heb je concrete onthardingscases in jouw gemeente voor ogen? Wil je in de opmaak van een beleids- of mobiliteitsplan ontharding van wegen meenemen? Wil je graag een onderbouwd onthardingsonderzoek ter ondersteuning van een ambitieus thematisch project? Dàn kan je beroep doen op de RE-MOVE methodiek!

het cahier RE-MOVE Onthardingsmethodiek voor lokale wegen kan je hier downloaden 211223-cahier-re-move.pdf